Dziś chcemy Ci zaprezentować kolejne „odkrycie” kulinarne, które doczekało się w Polsce wielu fanów. Amarantus – „zboże”, które kiedyś było głównym składnikiem diety Inków, Azteków oraz Majów, posiada bardzo wiele wartości odżywczych oraz właściwości zdrowotnych. Przyjrzyjmy się mu bliżej.
Amarantus – uprawa i pochodzenie
Amarantus, czyli szarłat wyniosły lub szarłat wiechowaty (Amaranthus cruentus) uważany jest za najstarszą roślinę na świecie. Uprawiany był już bowiem ponad 5000 lat temu. Przez Indian amarantus uważany był za roślinę świętą, która stanowiła nieodłączny element religijnych ceremonii indiańskich.
Obecnie amarantus uprawiany jest niemal na całym świecie, głównie w Ameryce Południowej oraz Północnej, a także w Azji Południowo-Wschodniej, między innymi w Nepalu, Indiach, Cejlonie czy Himalajach. Ponadto uprawiany jest w krajach Afryki: Ugandzie, Mozambiku czy Nigerii. Natomiast w Polsce regionem, na którym występuje najwięcej, bo ponad 90% krajowych upraw, jest Lubelszczyzna.
Choć potocznie amarantus nazywany jest zbożem, to w rzeczywistości wcale nim nie jest. Bowiem roślina ta należy do chwastowatych, której nasiona o jasnobrązowej barwie wykorzystywane są jako pokarm, które potocznie określane są jako pseudozboże.
Amarantus może osiągać wysokość ok. 2 metrów, a na jej czubku znajdują się ciemnoczerwone lub czerwonofloletowe kwiatostany. Należy do roślin ciepłolubnych i jest dość prosta w uprawie. W Polsce wysiewany jest w połowie maja.
Amarantus – właściwości zdrowotne
Swoją największą popularność oraz miano zboża XXI wieku amarantus zawdzięcza swym bogatym wartościom odżywczym, a zwłaszcza obecności wyjątkowo dużej ilości białka, które zawiera lizynę.
Wartość odżywcza w 100g amarantusa:
- Białko – 17g
- Węglowodany – 67g
- Tłuszcze – 7,9g
Witaminy w 100g amarantusa (w nawiasie podane pokrycie dziennego zapotrzebowania w %):
- witamina C – 4,2 mg (7%),
- kwas pantotenowy — 1,5 mg (15%)
- witamina E – 1,2 mg (6%)
- witamina B6 — 0,6 mg (30%),
- ryboflawina – 0,2 mg (12%),
- kwas foliowy — 82,0 μg (21%),
Mikroelementy w 100g amarantusa (w nawiasie podane pokrycie dziennego zapotrzebowania w %):
- fosfor – 557 mg (56%),
- magnez – 248 mg (62%),
- żelazo – 7,6 mg (42%),
- mangan — 3,3 mg (167%),
- cynk — 2,9 mg (19%),
- miedź – 0,5 mg (26%),
- selen – 18,7 μg (27%)
- Indeks glikemiczny – 35
Amarantus jest również źródłem aminokwasów siarkowych: metioniny, cystyny, cysteiny, a także związków o właściwościach antyoksydacyjnych i deoksydacyjnych – skwalenów.
Warto również pamiętać, iż w amarantusie znajduje się duża ilość cennych dla zdrowia kwasów jedno- i wielonienasyconych, w szczególności kwasu GLA, który obniża poziom złego cholesterolu. Istotne jest również, iż amarantus nie zawiera glutenu i jest bardzo bogaty w błonnik oraz łatwo przyswajalną skrobię.
Należy jednak wiedzieć, iż amarantus posiada w swoim składzie również pewne substancje określane jako antyżywieniowe, utrudniające przyswajanie pewnych witamin i minerałów, dlatego warto łączyć go w pokarmie z innymi zbożami.
Amarantus – właściwości zdrowotne
Czas na omówienie właściwości zdrowotnych amarantusa, za które przecież tak bardzo jest on ceniony. Najważniejsze z nich to:
- właściwości przeciwmiażdżycowe
- właściwości przeciwnowotworowe
- regulowanie poziomu cukru we krwi
- przyspieszenie przemiany materii, zmniejszenie uczucia głodu – doskonałe na odchudzanie!
- wspomaganie pracy układu nerwowego
- wspomaga koncentrację
- przeciwdziałanie anemii
- wspomaganie pracy serca – przeciwdziała powstawaniu zakrzepów, poprawia przepływ krwi
Amarantus – zastosowanie
Amarantus może być wykorzystywany kulinarnie na wiele sposobów. Można go nabyć w postaci nasion, mąki lub tzw. poppingu. Mąkę można dodawać do wszelkiego rodzaju wypieków, gdyż świetnie poprawia ich jakość, a przy tym pozwala wyeliminować wiele szkodliwych substancji chemicznych. Można ją również stosować jako dodatek do zup, sosów, kotletów mielonych. Nasiona świetnie sprawdzą się jako dodatek do gotowanych dań, np. zapiekanek, zup, klusek czy sałatek.
Popping będzie natomiast doskonale pasował do jogurtu, słodkich wypieków oraz deserów.
Amarantus – jak przyrządzić
Ziarna gotuje się w bardzo prosty sposób. Wystarczy porcję zalać wodą w stosunku 100g ziaren: 200ml wody, a następnie gotować przez około 20 minut, aż woda zostanie całkiem wchłonięta. Można je gotować z dodatkiem soli lub innych, ulubionych przypraw, jeśli chcemy, aby były one bardziej aromatyczne.
Polecamy:
Przepis na amarantus z owocami
Amarantus z owocami
0,5 szklanki ziaren amarantusa
1 szklanka mleka
1 łyżeczka soku z limonki
0,5 łyżeczki cukru z dodatkiem wanilii
0,5 łyżeczki cynamonu
1 szklanka malin, jagód
2 łyżki jogurtu naturalnego
Ziarna mocz przez noc, rano opłucz dokładnie i umieść w rondelku. Dodaj mleko i gotuj przez około 15 minut, od czasu do czasu mieszając. Następnie ściągnij z ognia. W osobnym naczyniu wymieszać ze sobą sok z cytryny z cukrem, dodać cynamon, jogurt oraz owoce i całość wymieszać. Wyłożyć do salaterki amarantus i na wierzch podać sos owocowy.
Amarantus – gdzie kupić
Obecnie amarantus można nabyć niemal w każdym sklepie ze zdrową żywnością, również w sklepach internetowych. Coraz więcej supermarketów ma go również w swojej ofercie.